คำถามเกี่ยวกับยา
โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
เรื่อง : เอสซิตาโลแพรม (Escitalopram)
ยาเอสซิตาโลแพรม(Escitalopram) จัดอยู่ในกลุ่มยา Selective serotonin reuptake inhibitor/ SSRI) ใช้เพื่อ
- บำบัดอาการซึมเศร้า (Depression)
- บำบัดอาการวิตกกังวล (Anxiety disorder)
- ผลต่อระบบทางเดินอาหาร: เช่น ปากคอแห้ง ท้องเสีย คลื่นไส้ ปวดท้อง อาหารไม่ย่อย อาเจียน ปวดฟัน ท้องอืด ลำไส้อักเสบ และ/หรือ กระเพาะอาหารอักเสบ ถ่ายอุจจาระบ่อย ลำไส้แปรปรวน (IBS)
- ผลต่อระบบประสาท: เช่น มีกลุ่มอาการเซโรโทนิน (Serotonin syndrome) ปวดศีรษะ/ ปวดหัว วิงเวียน ง่วงนอน สั่น ความรู้สึกสัมผัสเพี้ยน เกิดโรคทางเส้นประสาท มีแผลบริเวณรากประสาท
- ผลต่อสภาพทางจิตใจ: เช่น อาจมีอาการวิตกกังวลหรือซึมเศร้าเพิ่มขึ้น นอนไม่หลับ ฝันร้าย กระสับกระส่าย
- ผลต่อทางเดินสืบพันธุ์: เช่น เกิดถุงน้ำรังไข่ มีเลือดออกบริเวณช่องคลอด สมรรถภาพทางเพศในชายเสื่อม
- ผลต่อการเกิดมะเร็ง: ผลยังไม่ชัดเจน
- ผลต่อระบบภูมิคุ้มกันต้านทานโรค: เช่น มีกลุ่มอาการคล้ายไข้หวัดใหญ่ ติดเชื้อต่างๆ ง่ายขึ้น เกิดงูสวัด ติดเชื้อวัณโรค
- ผลต่อกล้ามเนื้อ: เช่น ปวดข้อ ปวดหลัง ปวดกล้ามเนื้อ ปวดคอ ปวดบ่า/ ปวดไหล่ ปวดขา กล้ามเนื้ออ่อนแรง กล้ามเนื้อหดเกร็งตัว เกิดตระคิวที่ขา กล้ามเนื้อเป็นอัมพาต เอ็นอักเสบ มีอาการกล้ามเนื้อกระตุก
- ผลต่อระบบต่อมไร้ท่อ: เช่น เกิดภาวะฮอร์โมนโปรแลกตินในเลือดสูง (Hyperprolactinemia)
- ผลต่อระบบการเผาผลาญพลังงานของร่างกาย: เช่น โรคไขมันในเลือดสูง น้ำตาลในเลือดสูงหรือต่ำ ระดับโพแทสเซียมในเลือดต่ำ
- ผลต่อระบบทางเดินหายใจ: เช่น เจ็บคอ-คออักเสบ ไซนัสอักเสบ ไอ ปอดบวม นอนกรน ผู้ป่วยบางรายอาจมีอาการหายใจไม่ออกหรือเกิดหอบหืด โรคติดเชื้อ ทางเดินหายใจ ความดันหลอดเลือดปอดสูงขึ้น
- ผลต่อไต: เช่น ไตอักเสบ กรวยไตอักเสบ เกิดนิ่วในไต ไตวายเฉียบพลัน
- ผลต่อตา: เช่น การมองเห็นภาพผิดปกติ ปวดตา ระคายตา รูม่านตาขยาย เลือดออกในตา ตาแห้ง ตาพร่า
- ผลต่อตับ: เช่น ตับทำงานผิดปกติ/ ตับอักเสบ ตับวาย เอนไซม์การทำงานของตับในเลือดสูงขึ้น
- ผลต่อระบบหัวใจและหลอดเลือด: เช่น ความดันโลหิตต่ำหรือความดันโลหิตสูง แน่นหน้าอก ชีพจรเต้นผิดปกติ คลื่นไฟฟ้าหัวใจผิดปกติ กล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด หัวใจเต้นช้าหรือหัวใจเต้นเร็ว บวมน้ำ หลอดเลือดขอด
- ผลต่อระบบเลือด: เช่น เลือดจาง /โรคซีด เกล็ดเลือดต่ำ เม็ดเลือดขาวต่ำ
- ผลต่อผิวหนัง: เช่น เกิดสิว ผมร่วง ผิวแห้ง ลมพิษ Stevens Johnson syndrome
- ห้ามใช้ยานี้กับ สตรีมีครรภ์ สตรีในภาวะให้นมบุตร และเด็ก การใช้ยากับผู้ป่วยกลุ่มนี้ต้องเป็นไปตามคำสั่งแพทย์เท่านั้น
- ห้ามหยุดการใช้ยานี้ด้วยตนเอง
- ห้ามปรับขนาดรับประทานโดยไม่ขอคำปรึกษาจากแพทย์ก่อน
- ระวังการใช้ยานี้กับผู้ป่วย โรคตับ โรคไต
- การรับประทานยาเอสซิตาโลแพรมร่วมกับยาใดๆ ควรปรึกษาแพทย์/เภสัชกรก่อนเสมอ
- หลังรับประทานยานี้แล้วมีอาการวิงเวียนศีรษะ ห้ามขับขี่ยวดยานพาหนะต่างๆ รวมถึงการทำงานที่เกี่ยวข้องกับเครื่องจักรทุกชนิด เพราะจะเกิดอุบัติเหตุได้ง่าย
- หากพบอาการข้างเคียงที่รบกวนการดำเนินชีวิตประจำวัน เช่น ท้องเสียบ่อยครั้ง วิงเวียนศีรษะมากให้รีบกลับมาพบแพทย์/มาโรงพยาบาล เพื่อแพทย์พิจารณาปรับแนวทางการรักษา
- ห้ามใช้ยาเอสซิตาโลแพรม ร่วมกับ ยาNortriptyline เพราะจะทำให้เกิด กลุ่มอาการเซโรโทนิน (Serotonin syndrome) ตามมา
- ห้ามใช้ยาเอสซิตาโลแพรม ร่วมกับยา Mifepristone, Norfloxacin เพราะเสี่ยงต่อการมีภาวะหัวใจเต้นผิดปกติ
- หลีกเลี่ยงการใช้ยาเอสซิตาโลแพรม ร่วมกับ ยาBupropion เพราะจะทำให้ระดับยาเอสซิตาโลแพรมในเลือดเพิ่มขึ้นจนเกิดความเสี่ยงต่อการได้รับอาการข้างเคียงตามมา
- ห้ามใช้ยาเอสซิตาโลแพรม ร่วมกับยา Amphetamine เพราะจะทำให้ร่างกายได้รับผลข้างเคียงจากยา Amphetamine เพิ่มมากขึ้น